تردیدی نیست که ترکیه همواره سعی دارد با مطرح کردن این بهانه که مرزهای جنوبی‌اش به دلیل حضور جناح‌های مسلح کُرد در معرض خطر قرار دارد، به عنوان بازیگر اصلی در صحنه درگیری‌ها در شمال سوریه باقی بماند. پس از عقب‌نشینی نیروهای ترکیه از نقاط دیده‌بانی در غرب حلب و جنوب ادلب، به ویژه مناطقی که تحت کنترل ارتش سوریه قرار گرفته اند، آنکارا تصمیم گرفت نیروهای جدیدی را در منطقه کاهش تنش مستقر کند، این اقدام، پرسش‌هایی را مطرح می‌کند که هدف ترکیه برای مرحله بعدی بازی شطرنج در سوریه چیست؟

در همین راستا و در حالی‌که گمانه‌زنی‌ها در مورد هدف ترکیه از این اقدام ادامه دارد، دیدبان حقوق بشر سوریه، مستقر در بریتانیا اعلام کرد که یک کاروان نظامی ارتش ترکیه که شامل ۲۰ خودرو نظامی مجهز به تجهیزات جنگی و تدارکات بود، در ۲۷ نوامبر جاری با عبور از گذرگاه مرزی کفرلوسین در نزدیکی شهر اسکندرون در شمال ادلب وارد منطقه کاهش تنش شده است.

ناظران بدین باورند که هدف از این اقدام، تلاش برای حمایت و جلب رضایت جناح‌های افراطی است که در استان ادلب می‌جنگند؛ به ويژه پس از این‌که آشفتگی در صفوف آنها رخنه کرده است. افزون بر آن، آنکارا قصد دارد عقب‌نشینی نیروهایش از ۱۲ نقطه دیده‌بانی در سوریه را با این اقدام جبران کند.

گروهی از کارشناسان که تحولات سوریه را دنبال می‌کنند، عقیده دارند که اعزام ناگهانی کاروان نظامی ترکیه به منطقه کاهش تنش ممکن است منجر به وقوع درگیری در ادلب شود؛ به ویژه این‌که مداخله نظامی اخیر، مفاد تفاهم‌نامه آستانه در مورد مناطق کاهش تنش در سوریه که در چهارم ماه مه ۲۰۱۷، میان ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به امضا رسید را نقض می‌کند.

همچنان انتظار می‌رود به دنبال ورود کاروان نظامی ترکیه به سوریه، آنکارا نیروهای دیگری را نیز به منظور تقویت سربازان ترکی و تأمین امنیت نقاط دیده‌بانی در مجاورت جبل الزاویه در حومه ادلب که قبلا از آنها عقب‌نشینی کرده بود و مناطق دیگری که خارج از سیطره دولت سوریه قرار دارد، اعزام کند تا از قرارگرفتن این منطقه در معرض هرگونه حمله نظامی در آینده جلوگیری کند.

عمر رحمون، کارشناس امور گروه‌های افراطی، اظهار داشت که تحرکات نظامی اخیر در مرز شمالی سوریه، نگرانی‌ها را نسبت به احتمال وقوع درگیری افزایش می‌دهد و اعزام کاروان نظامی جدید ترکیه به ادلب، پس از عقب‌نشینی از نقاط دیده‌بانی، می‌تواند نشانه‌ دیگری از آمادگی برای اقدام نظامی باشد. وی افزود:" این اقدام در ظاهر به معنای اجرای توافق‌نامه مسکو در مورد ایجاد نقاط دیده‌بانی برای نظارت بر تداوم آتش‌بس است که میان روسیه و ترکیه به امضا رسید." پس از آزادسازی منطقه از کنترل گروه‌های مسلح، دیگر نیازی به وجود آنها احساس نمی‌شد؛ به همین دلیل ترکیه شروع به عقب‌نشینی از تعهدات خود به توافق‌نامه‌هایی کرد که قبلا آنها را امضا کرده بود. اما در حقیقیت هدف ترکیه از این اقدام، تخلیه صحنه برای درگیری‌های آینده و آماده سازی منطقه برای مرحله پس از روشن شدن نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده است."

در همین حال، شمار خودروهای نظامی ترکیه در خاک سوریه از ماه فوریه گذشته به بیش از ده هزار وسیله‌نقلیه و کامیون افزایش یافته است. این در حالی است که مسکو اقدامات ترکیه را در چارچوب توافق‌نامه‌های امضاشده میان دوجانب می‌داند. الكساندر یفیموف، فرستاده ویژه رئیس جمهوری روسیه در سوریه در صحبتی که با رسانه‌های محلی داشت، عقب‌نشینی جدید را ادامه اجرای توافق‌نامه‌های طرفین در ماه مارس گذشته دانست. یفیموف ضمن تأکید بر اهمیت اجرای توافق‌نامه "آستانه" که شامل روسیه، ترکیه و ایران است، خاطرنشان کرد که به منظور جلوگیری از تکرار چالش‌هایی که در عراق یا لیبی اتفاق افتاد، طرف‌های توافق‌نامه "آستانه" به حفظ تعهدات خود تمایل مشترکی دارند، علی‌رغم این‌که رویکرد و مواضع آنها در مورد جنگ سوریه متفاوت است و این امر نشان می‌دهد که توافق "آستانه" مسیر تحقق اهداف خود را طی می‌کند.

از سوی دیگر، عقب‌نشینی ترکیه در تضاد با اظهارات خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه است. وی حدود یک سال پیش هنگام صحبت با رهبران واحدهای نظامی ترکیه و رهبران سوریه، در استان هاتای ترکیه، تأکید کرد که "کشورش به هیچ‌وجه نقاط دیده‌بانی در منطقه کاهش تنش در ادلب را تخلیه نخواهد کرد."

بر اساس توافقی که در سپتامبر ۲۰۱۸، میان مسکو و آنکارا منعقد شد، ترکیه نیروهای خود را در ۱۲ نقطه دیده‌بانی که بزرگترین آنها نقطه دیده‌بانی "مورک" واقع در حومه شمالی حماه بود، مستقر کرد؛ اما در ۲۰ اکتبر گذشته نیروهای ترکیه از نقاط یادشده عقب‌نشینی کردند.

در همین حال، کُردها سعی دارند از محور اصلی درگیری در شمال شرقی سوریه و ترفندهای نظامی ارتش ترکیه دور نشوند؛ به ویژه پس از آن‌که ترکیه در واکنش به حمله نیروی های دمواکراتیک سوریه به دهکده تحت کنترل جناح‌های سوری وفادار به ترکیه، در ۲۵ ماه نوامبر جاری آنها را هدف حمله قرار داد و در نتیجه، ۲۱ تن از نیروهای دموکراتیک سوریه کشته شدند.

رحمون معتقد است که ترکیه در صدد کنترل پایدار شمال سوریه است تا خود را از تهدید جنگجویان حزب کارگران کُردستان که از چندین دهه بدین سو با آنکارا می‌جنگند، برهاند. وی گفت:" حضور نظامی ترکیه یک اقدام سازماندهی شده و مطابق به تفاهم‌ها و تعهدات است و تنها یک مداخله گذرا و کنترل نشده نیست. بنابراین، حضور نظامی ترکیه به ثبات و توانایی دولت سوریه و تلاش آن برای آزادسازی سراسر قلمرو کشور بستگی دارد. البته حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه زمانی پایان خواهد یافت که عوامل و انگیزه‌های آن برطرف شود."